Mất niềm tin với máy bay Mỹ
Năm 2024 là một giai đoạn đầy thử thách đối với gã khổng lồ trong ngành hàng không Mỹ Boeing. Từ năm 2018 đến nay, Tập đoàn hàng không này liên tiếp đối mặt với hàng loạt sự cố và bê bối trong sản xuất và chịu nhiều tai tiếng liên quan đến dòng máy bay 737.
Thảm kịch hàng không tại Hàn Quốc cuối năm 2024 với dòng máy bay Boeing 737-800 càng khiến hãng này điêu đứng.
Các sự cố máy bay Boeing được xem là những vấn đề kỹ thuật đơn lẻ. Thực tế, phản ánh những bất ổn mang tính hệ thống đã âm thầm đe dọa và làm suy yếu gã khổng lồ hàng không này trong suốt nhiều thập kỷ qua.
Thực tế, Boeing không phải mới gặp khủng hoảng gần đây. Trả lời PV Sputnik, GS. TSKH Nguyễn Đình Đức - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, từ năm 2018 công ty đã đối mặt với sự cố kỹ thuật nghiêm trọng. Khi chiếc Boeing 737 của hãng hàng không Lion Air (Indonesia) gặp nạn. Sự việc này đã mở ra một chuỗi sự cố và vấn đề liên quan đến dòng Boeing 737, đặc biệt là biến thể 737 MAX.
“Khủng hoảng Boeing bắt nguồn từ khủng hoảng kỹ thuật. Những sự cố kỹ thuật liên tiếp xảy ra dẫn đến khủng hoảng niềm tin của khách hàng và đối tác. Từ khủng hoảng đó kéo theo khủng hoảng tài chính diễn ra trong nhiều năm gần đây (nợ lương, nhân viên đình công,...). Theo đánh giá từ một số nguồn độc lập, từ năm 2018, Boeing liên tục báo lỗ. Điều này tác động nghiêm trọng tới việc vận chuyển hành khách cũng như nguồn cung ứng các loại máy bay phản lực, máy bay dân dụng hay máy bay thương mại trên toàn cầu”, GS. TSKH Nguyễn Đình Đức chỉ ra nguyên nhân khủng hoảng của Boeing.
Trong khi các vụ tai nạn năm 2018 và 2019 liên quan đến Boeing 737 MAX là do lỗi phần mềm. Đến năm 2024, nguyên nhân sự cố của Hãng hàng không Alaska Airlines lại được xác định là do phần thân máy bay bị bung vì thiếu… 4 con ốc.
Những lỗi kỹ thuật và sự cố liên tiếp không chỉ là những sự việc cá biệt. Rõ ràng, đây là dấu hiệu của sự gian lận, che giấu các bộ phận bị lỗi, lơ là trong trong quản lý, thiết kế và giám sát an toàn và chất lượng.
Giá cổ phiếu của hãng đã giảm hơn 30% trong năm 2024, khiến niềm tin của các nhà đầu tư và khách hàng bị lung lay nghiêm trọng. Mối lo ngại lớn nhất đối với Boeing là sự gián đoạn trong quá trình sản xuất.
Máy bay Nga - Trung sẽ chiếm lĩnh
Khủng hoảng kỹ thuật, nhân sự và tài chính của Boeing đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt máy bay trên toàn cầu, gây ảnh hưởng lớn đến tiến độ bàn giao cho các đối tác. Nhiều hợp đồng đã bị trì hoãn, khiến việc giao máy bay bị chậm trễ, đặc biệt tại các thị trường như Ả Rập.
Bước sang năm 2025, mối lo ngại lớn nhất đối với Boeing là khả năng ông Donald Trump thực hiện các đề xuất về thuế quan, điều này càng đáng lo ngại khi công ty có một chuỗi cung ứng toàn cầu rộng lớn và dễ bị tổn thương.
Những yếu tố trên kết hợp lại có thể sẽ tiếp tục khiến Boeing cạn tiền và làm suy yếu vị thế của Boeing so với đối thủ Airbus, hãng nắm giữ gần 60% lượng máy bay thương mại còn tồn đọng trên toàn cầu.
Chính sự suy yếu của Boeing đang mở ra cơ hội lớn cho các hãng hàng không khác, đặc biệt là Airbus (Pháp), hàng không Nga hay hãng hàng không mới nổi của Trung Quốc, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhận định với Sputnik.
“Cuộc chiến giữa hai gã khổng lồ Boeing - Airbus đã kéo dài suốt thời gian qua. Nhưng giờ đây, cần phải lưu ý đến một đối thủ mới: COMAC, hãng hàng không Trung Quốc với dòng máy bay C929 - sản phẩm từng hợp tác với Nga. Trung Quốc đang trở thành một đối thủ tiềm năng lớn nhờ tiềm lực kinh tế mạnh mẽ và khả năng thống trị thị trường trong tương lai. Bên cạnh đó, không thể không nhắc đến máy bay Nga. Do tác động của địa chính trị, ngành công nghiệp hàng không Nga ít được chú ý, nhưng đã chứng minh được sức vận chuyển lớn và được khai thác rộng rãi trên thị trường quốc tế.Thực tế, công nghiệp hàng không Nga đã đi trước Mỹ và Trung Quốc. Những cải tiến không ngừng của họ đang giúp gia tăng sức cạnh tranh. Việc Boeing suy yếu là cơ hội để các cường quốc hàng không như Nga, Pháp và Trung Quốc vươn lên. Có thể sẽ có sự phân chia lại thị trường hàng không trong tương lai gần”, GS. TSKH Đình Đức nhận định với Sputnik.
Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhấn mạnh, hai đối thủ đến từ Nga và Trung Quốc sẽ là những thách thức lớn đối với Boeing và Airbus. Vì giá thành của Airbus và Boeing gần như tương đương, trong khi chất lượng kỹ thuật và giá thành của máy bay Nga và Trung Quốc vẫn tốt và rẻ hơn.
“Nhu cầu vận chuyển hàng không hiện nay rất lớn, khiến các đối tác trong ngành sẽ phải cân nhắc hợp tác với những nhà sản xuất truyền thống như Nga hoặc các nhà cung cấp mới nổi như COMAC của Trung Quốc”, GS. TSKH kết luận.