Phương án đấu giá không khả thi nên cơ quan chức năng hiện đang xem xét chuyển máy bay về phục vụ mục đích đào tạo, giảng dạy tại Học viện Hàng không Việt Nam.
Xử lý chiếc Boeing B727-200 bị bỏ lại ở Nội Bài từ năm 2007
Theo báo cáo của Cục Hàng không Việt Nam gửi Bộ Xây dựng, hiện nay, một tàu bay Boeing B727-200, trước đây thuộc sở hữu của Hãng hàng không Royal Khmer Airlines (RKA), mang quốc tịch Campuchia, số hiệu đăng ký XU-RKJ, đã đỗ tại khu vực Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài từ ngày 01 tháng 5 năm 2007 đến nay, tức đã kéo dài trên 18 năm mà chưa được xử lý dứt điểm.
Cơ quan chức năng hiện đang nghiên cứu, đề xuất các phương án khả thi nhằm giải quyết dứt điểm vụ việc này, bảo đảm phù hợp quy định pháp luật và không gây ảnh hưởng đến hoạt động khai thác cảng hàng không.
Theo hồ sơ sự việc, ngay sau thời điểm tàu bay nêu trên được đưa vào đỗ tại Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài vào tháng 5/2007, Cảng Nội Bài và Cục Hàng không Việt Nam đã phối hợp tiến hành các thủ tục kiểm tra, xác minh và liên hệ với chủ sở hữu nhằm yêu cầu di dời và xử lý theo quy định.
Tuy nhiên, đến ngày 11/11/2014, Ủy ban Nhà nước về Hàng không dân dụng Campuchia có văn bản chính thức thông báo rằng: Giấy phép khai thác tàu bay (AOC) của Royal Khmer Airlines đã bị thu hồi; tàu bay mang số hiệu XU-RKJ đã bị xóa đăng ký quốc tịch Campuchia từ ngày 13/10/2008 và Campuchia đồng ý để phía Việt Nam xử lý chiếc tàu bay này theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Trên cơ sở đó, ngày 15/12/2014, Cục Hàng không Việt Nam đã ra thông báo chính thức xác định đây là tàu bay bị bỏ, đồng thời thực hiện các thủ tục xử lý tài sản theo quy định. Tiếp theo, Bộ Tài chính đã có văn bản xác lập quyền sở hữu toàn dân đối với tàu bay nêu trên. Tuy nhiên, tại thời điểm xác lập quyền sở hữu, Bộ Tài chính chưa xác định cụ thể cơ quan, tổ chức nào sẽ là đơn vị tiếp nhận và chịu trách nhiệm quản lý tài sản.
Vì sao không bán đấu giá?
Boeing 727-200 là phiên bản nâng cấp của dòng máy bay chở khách tầm trung Boeing 727, được sản xuất bởi hãng Boeing (Mỹ), phiên bản 727-200 được khai thác từ năm 1967. Máy bay có chiều dài khoảng 46,7 mét, sức chứa từ 145 đến 189 hành khách tùy cấu hình, tầm bay khoảng 4.000–4.500 km.
Đặc trưng của Boeing 727-200 là thiết kế ba động cơ phản lực Pratt & Whitney JT8D, lắp ở phần đuôi, với thiết kế đặc trưng là một cửa hút gió ở gốc cánh đuôi cho động cơ trung tâm và buồng lái ba người. Dù được sử dụng rộng rãi từ thập niên 1970, dòng máy bay này đã bị ngừng khai thác thương mại phổ biến từ đầu những năm 2000 do không còn đáp ứng tiêu chuẩn khí thải và tiếng ồn hiện đại. Hiện nay, phần lớn đã bị loại biên, chuyển đổi làm mô hình huấn luyện hoặc tháo dỡ.
Trong thời gian qua, Cục Hàng không Việt Nam đã đề xuất phương án tổ chức bán đấu giá tàu bay này dưới dạng phế liệu sắt thép để nhanh chóng giải phóng mặt bằng khu vực sân đỗ, đồng thời giảm thiểu ảnh hưởng đến hoạt động khai thác hàng không. Tuy nhiên, phương án này không thể triển khai do gặp nhiều vướng mắc thực tế.
Cụ thể, tàu bay Boeing B727-200 hiện không còn hồ sơ pháp lý, hồ sơ kỹ thuật, hoặc bất kỳ tài liệu liên quan nào phục vụ cho công tác thẩm định. Ngoài ra, tại Việt Nam không còn hãng hàng không nào khai thác loại tàu bay này, dẫn đến tình trạng không có dữ liệu giao dịch để so sánh, tham chiếu, gây khó khăn lớn trong việc xác định giá khởi điểm bán đấu giá.
Bên cạnh đó, theo đơn vị thẩm định giá được mời tham gia hỗ trợ định giá, các dữ liệu quốc tế để làm cơ sở so sánh cũng rất khan hiếm. Các tài sản được sử dụng để làm tài sản so sánh có thời điểm giao dịch xa nhất từ năm 2015, trong khi hiện tại chưa có tiền lệ giao dịch tương tự trong khu vực. Điều này dẫn đến hạn chế nghiêm trọng về độ tin cậy và tính thuyết phục của kết quả thẩm định.
Trường hợp bán đấu giá tài sản là tàu bay đã bị xuống cấp nghiêm trọng, hư hỏng nặng, không còn khả năng phục hồi và không còn giá trị khai thác, là một tiền lệ chưa từng xảy ra tại Việt Nam. Do đó, Cục Hàng không đánh giá rằng không có đủ cơ sở pháp lý và kỹ thuật để xác định giá trị khởi điểm một cách chính xác và hợp lý cho mục đích bán đấu giá.
Chuyển cho Học viện Hàng không Việt Nam làm mô hình giảng dạy?
Trước thực trạng nêu trên, nhằm xử lý dứt điểm tình trạng tồn đọng kéo dài, đồng thời tận dụng tối đa giá trị còn lại của tài sản, Cục Hàng không Việt Nam đã chủ động trao đổi và phối hợp với Học viện Hàng không Việt Nam để xây dựng phương án điều chuyển tàu bay này phục vụ công tác đào tạo và nghiên cứu khoa học.
Qua làm việc, Học viện Hàng không Việt Nam đã bày tỏ mong muốn được tiếp nhận và sử dụng tàu bay Boeing B727-200 làm mô hình thực hành, giáo cụ trực quan trong đào tạo kỹ thuật hàng không tại cơ sở đào tạo số 3 của Học viện đặt tại Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa.
Theo tính toán của Học viện, chi phí tháo dỡ, vận chuyển, lắp đặt và hoàn thiện mô hình ước tính khoảng 8,74–9,66 tỷ đồng, thấp hơn rất nhiều so với việc mua mới một mô hình tương đương từ nước ngoài với giá thành lên tới khoảng 500 tỷ đồng.
Tàu bay mặc dù không còn khả năng khai thác bay nhưng vẫn còn nguyên vẹn các cấu trúc và hệ thống cơ bản như: thân vỏ, buồng lái, càng hạ cánh, ghế ngồi, thiết bị điện tử hiển thị, động cơ, hệ thống điện – chiếu sáng… Đây là các yếu tố rất phù hợp để phục vụ đào tạo tháo – lắp, mô phỏng vận hành, bảo dưỡng, sửa chữa, góp phần nâng cao chất lượng thực hành và tiếp cận công nghệ thực tế cho sinh viên chuyên ngành hàng không.
Học viện Hàng không Việt Nam khẳng định có khả năng chủ động về nguồn tài chính để thực hiện tiếp nhận, tháo lắp, vận chuyển, bảo dưỡng, bảo hành và duy tu tàu bay, sử dụng từ các nguồn hợp pháp như học phí, nguồn tài trợ, viện trợ, hoàn toàn không sử dụng ngân sách Nhà nước.
Cục Hàng không Việt Nam đánh giá việc điều chuyển tàu bay nêu trên cho Học viện Hàng không là phương án có tính khả thi cao, góp phần tiết kiệm ngân sách, nâng cao chất lượng đào tạo, đồng thời xử lý dứt điểm tài sản tồn đọng kéo dài tại sân bay Nội Bài.
Đại diện Cục Hàng không lập luận, nếu không có giáo cụ trực quan sinh động thì việc dạy học trở nên lý thuyết hóa, xa rời các quy định pháp luật về hàng không dân dụng, không phù hợp với nền giáo dục hiện đại hiện nay.
“Do đó, mô hình tàu bay là giáo cụ cần thiết cho việc đào tạo gắn với thực tiễn, gắn với quy định pháp luật và giảm đáng kể chi phí mua thiết chuyên dụng tại nước ngoài về phục vụ công tác đào tạo”, Cục Hàng không nêu quan điểm.
Trên cơ sở các phân tích, Cục Hàng không Việt Nam kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan xem xét chấp thuận chủ trương điều chuyển tàu bay Boeing B727-200 cho Học viện Hàng không Việt Nam để phục vụ đào tạo, đồng thời chỉ đạo các đơn vị phối hợp thực hiện các thủ tục liên quan đến việc bàn giao tài sản theo đúng quy định pháp luật hiện hành.