Nghệ nhân Ánh Tuyết mang cốm - tinh hoa ẩm thực Hà Nội tới Mátxcơva

Nghệ nhân ẩm thực Ánh Tuyết (tên thật là Phạm Thị Tuyết) được gọi là “biểu tượng sống của ẩm thực truyền thống Hà Nội”, là “đầu bếp của các nguyên thủ quốc gia”... Bà là một trong những nghệ nhân hàng đầu Việt Nam về ẩm thực truyền thống được trao tặng danh hiệu Nghệ nhân nhân dân – danh hiệu cao quý nhất dành cho những người gìn giữ di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Tại “Lễ hội văn hóa Việt Nam – sắc màu miền nhiệt đới” 2025 tại Mátxcơva, Nghệ nhân Ánh Tuyết là đại diện đặc biệt, chủ trì gian hàng “Hương vị cốm – Tinh hoa Hà Nội, Hồn Cốt Sông Hồng”.

Phóng viên Sputnik đã có cuộc phỏng vấn Nghệ nhân Ánh Tuyết ngay tại gian hàng.

Khi tôi được chỉ định đi công tác để tham gia sự kiện lớn của Việt Nam tại Mátxcơva, ngay bên Quảng trường Đỏ - trái tim của nước Nga, tôi thực sự cảm thấy hồi hộp xen lẫn hạnh phúc, vì được sang nước bạn – một đất nước hùng vĩ, rất vĩ đại, người dân Nga lại rất thân thiện, phong cảnh thì vô cùng tuyệt vời. Tôi muốn mang tới Lễ hội này tinh hoa ẩm thực của Việt Nam để các bạn Nga có thể thưởng thức ngay tại đất nước Nga, mà lại là một đặc sản của Việt Nam, nhưng chỉ có Hà Nội mới có. Cho nên tôi chọn cốm.

Cốm thì đã có gần 100 năm. Từ cốm có thể chế biến được rất nhiều món. Những hạt cốm rất mỏng, rất là mong manh, nhưng là những hạt cốm sữa. Khi ta thưởng thức cốm, có thể cảm nhận mùi thơm của nó, hương thơm non. Đặc sản này chỉ có ở Việt Nam, mà chỉ có ở Hà Nội. Đó mới là cái quý.

Những món tôi chế biến ra là những món rất tinh tế, rất là nhẹ nhàng, như là một cách thể hiện con người Hà Nội, nhẹ nhàng, sâu lắng.

Tôi làm chè cốm, làm cốm xào, bánh cốm, xôi cốm, chả cốm, kem cốm... Như bạn thấy đó, rất nhiều bạn Nga vây quanh quầy của tôi. Các bạn Nga thưởng thức xong và nói: cái vị này ngon quá! Chúng tôi chưa được thưởng thức cái vị như thế này bao giờ cả, chưa bao giờ được ăn hạt gạo ngon như thế này. Các bạn gọi là hạt gạo non, mà người Việt thì gọi là cốm... Hình ảnh đó mang lại cho tôi cảm giác hạnh phúc tràn ngập.

Tôi cảm thấy rất vinh dự, tự hào cho nền ẩm thực của Việt Nam nói chung và của Hà Nội nói riêng.

Lần thứ hai đặt chân đến nước Nga – một đất nước rộng lớn, giàu bản sắc và có mối quan hệ gắn bó lâu đời với Việt Nam, tôi vẫn cảm thấy vừa hồi hộp, vừa xúc động. Thủ đô Mátxcơva thật ấn tượng với vẻ đẹp cổ kính và nhịp sống hiện đại. Nhưng điều khiến tôi rung động nhất chính là sự nồng hậu và thân thiện của người Nga – từ những ánh mắt ấm áp, những cái bắt tay chặt, đến cả cách các bạn quan tâm, lắng nghe về cốm – một món quà nhỏ mà giàu tâm hồn của Hà Nội. Tôi cảm thấy như mang theo cả hương mùa thu Hà Nội để gửi gắm vào lòng nước Nga vậy.

Tôi có may mắn được thưởng thức món borsch – súp củ dền truyền thống, và pelmeni – một dạng sủi cảo nhân thịt. Phải nói thật là tôi rất ấn tượng. Cách người Nga sử dụng củ dền, cải bắp, kem chua... rất thông minh, tạo ra hương vị đậm đà mà vẫn thanh nhẹ. Với tôi, borsch không chỉ là món ăn, mà là cả một ký ức ẩm thực – như bát canh rau muống dầm sấu của người Hà Nội. Còn pelmeni, tôi nghĩ nếu ăn kèm nước mắm Phú Quốc thì sẽ có một màn giao lưu ẩm thực khá thú vị đấy! (cười)

Tôi rất tò mò và đang muốn thử nấu món shi – súp cải chua – theo cách riêng của mình. Có thể tôi sẽ kết hợp với một chút dứa xanh và thì là kiểu Việt để tạo nên một phiên bản Đông – Tây dung hòa. Nói vui là, tôi không chỉ mang cốm sang Nga, mà còn muốn "gói" một ít hương vị Nga mang về Hà Nội sau chuyến đi này.

Ẩm thực, với tôi, là thứ ngôn ngữ không cần phiên dịch. Một món ăn truyền thống có thể kể cho bạn nghe cả một câu chuyện về con người, khí hậu, tập quán, và cả tâm hồn của dân tộc ấy. Khi mời ai đó một miếng cốm, tôi không chỉ mời họ thưởng thức vị ngọt thanh của lúa non, mà còn mời họ bước vào một phần rất sâu của văn hóa Hà Nội – nơi mọi thứ đều chậm rãi, tinh tế và đầy tình người.

Ẩm thực chính là nhịp cầu mềm mại nhưng bền bỉ nhất để kết nối các nền văn hóa. Tôi nghĩ, giữa Việt Nam và Nga – hai dân tộc có bề dày truyền thống và lòng hiếu khách – thì nhịp cầu ấy lại càng thêm vững vàng.