Duterte tuyên bố “Trung Quốc muốn làm bạn với chúng ta" vào ngày 2 tháng 4 tại một cuộc biểu tình rầm rộ ở Manila. Các chuyên gia được Sputnik phỏng vấn tin rằng Tổng thống Philippines có đủ sự hỗ trợ để theo đuổi chính sách thân thiện đối với Trung Quốc.
Trung Quốc không yêu sách lãnh thổ Philippines và không yêu cầu bất cứ điều gì để đổi lấy vũ khí và viện trợ, Tổng thống Duterte nói. Ông lưu ý "không muốn đụng độ với Trung Quốc theo các yêu sách lãnh thổ lẫn nhau ở biển Đông, bởi vì sẽ dẫn đến chiến tranh."
Một tháng trước, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana đã nói về chủ đề này. Ông cho biết “lo ngại vì thiếu tin tưởng vào an ninh đất nước” liên quan đến tình hình ở biển Đông, và về khả năng có thể bị lôi kéo vào một cuộc chiến tranh mà Philippines không mong muốn. Bộ trưởng Philippines thậm chí còn kêu gọi xem xét lại hiệp ước phòng thủ chung với Hoa Kỳ năm 1951 để tránh nguy cơ tiềm ẩn bị lôi kéo tham gia vào một cuộc xung đột có thể xảy ra ở vùng biển Đông tranh chấp.
— U.S. Asia Pacific Media Hub (@eAsiaMediaHub) April 3, 2019
Trong khi đó, tuần này, người đứng đầu giới quân sự Philippines đã gọi việc Trung Quốc xây dựng các đảo ở biển Đông là rất đáng báo động. Lorenzana đã nói điều này tại Washington sau cuộc gặp với Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Patrick Shanahan, tờ tuần báo Philippines Inquirer đưa tin. Daria Panarina, chuyên gia Viện nghiên cứu Đông phương học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, cho rằng ở Washington Delfin Lorenzana khó có thể nói điều gì khác:
“Hoàn cảnh và địa điểm viếng thăm có thể ảnh hưởng đến các tuyên bố. Quan điểm của bộ trưởng có thể được đánh giá bằng các phát biểu tiếp theo của ông tại các địa điểm nước ngoài khác. Trong triều đại của Duterte, có nhiều tuyên bố khác nhau của các quan chức Philippines liên quan đến Trung Quốc - rất sắc sảo, phản đối tổng thống, nhưng họ không có sự tiếp nối thực tế. Đó chỉ là ngôn từ”.
Ngày 2 tháng 4, tờ báo The Nation của Philippines, đã đưa tin cho biết cuối tuần trước, hai ứng cử viên vào nghị viện đã yêu cầu tổng thống phản đối các hành động của Trung Quốc tại biển Đông. Yêu cầu của họ được đưa ra trên bối cảnh phản đối ngoại giao của Philippines vào ngày 1 tháng 4, liên quan đến sự hiện diện của hơn 200 tàu thuyền Trung Quốc gần hòn đảo do Philippines chiếm giữ trong vùng biển tranh cãi ở biển Đông. Zhao Jianhua - Đại sứ Trung Quốc tại Manila -, trả lời về vấn đề này, nói với các phóng viên có cả ngư dân Trung Quốc và Philippines gần quần đảo đang tranh chấp. Nhà ngoại giao cũng phủ nhận thông tin từ một số phương tiện truyền thông nói rằng ngư dân Trung Quốc mang theo súng. Theo đại sứ, Bắc Kinh và Manila giải quyết các vấn đề trên biển thông qua các kênh ngoại giao thân thiện.
— Bernadette Nicolas (@BNicolasBM) April 1, 2019
Chuyên gia Daria Panarina, bình luận về áp lực lên Duterte, ngay cả từ giới thân cận, lưu ý điều này đã hiện diện trong toàn bộ thời gian nhiệm kỳ tổng thống. Theo bà, Duterte có đủ sức mạnh để chịu được áp lực chính trị này, nếu Trung Quốc kiềm chế hoạt động tích cực trong khu vực. Trong chiến dịch tranh cử, Duterte cũng bị phe đối lập chỉ trích nặng nề, nhưng điều này không ngăn cản ông trở thành tổng thống, chuyên gia nói.
