Việt Nam sẽ cần hơn 8,3 tỷ USD làm tuyến đường sắt nối với Trung Quốc
© Ảnh : TTXVN - An Văn ĐăngQuốc hội thảo luận về dự án Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi)

© Ảnh : TTXVN - An Văn Đăng
Đăng ký
Bộ trưởng Giao thông vận tải Trần Hồng Minh vừa trình lên Quốc hội chủ trương đầu tư dự án đường sắt nối với Trung Quốc – tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng trị giá hơn 8,3 tỷ USD.
Theo báo cáo thẩm tra, trong 5 năm đầu tiên khai thác, Nhà nước cần hỗ trợ khoảng 110 triệu USD. Dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam cũng dự kiến lỗ khoảng 778 triệu USD trong 4 năm đầu khai thác. Tổng cộng, Nhà nước cần hỗ trợ khoảng 887 triệu USD cho hai dự án. Do đó, cần đánh giá kỹ lưỡng phương án tài chính, hiệu quả khai thác tổng thể.
Trình Quốc hội dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng
Sáng 14/2, tại kỳ họp bất thường lần thứ 9 Quốc hội khóa XV, thừa ủy quyền của Thủ tướng, ông Trần Hồng Minh, Bộ trưởng Giao thông vận tải đã trình bày tờ trình về chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Báo cáo trước Quốc hội, Bộ trưởng cho biết, dự án được kỳ vọng sẽ mang lại những lợi ích cho nền kinh tế Việt Nam, tạo tiền đề, động lực phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
© Ảnh : TTXVN - An Văn ĐăngQuốc hội thảo luận về dự án Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi)

Quốc hội thảo luận về dự án Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi)
© Ảnh : TTXVN - An Văn Đăng
Tuyến đường sắt này sẽ đáp ứng nhu cầu vận tải, tái cơ cấu vận tải theo hướng phát huy tối đa lợi thế của từng phương thức; mở ra không gian phát triển kinh tế mới, nguồn lực mới thông qua khai thác hiệu quả quỹ đất; phát triển công nghiệp xây dựng, công nghiệp đường sắt, công nghiệp hỗ trợ; phát triển đô thị, du lịch, dịch vụ…
Dự kiến, dự án có điểm đầu tại vị trí kết nối ray qua biên giới giữa ga Lào Cai mới và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc). Điểm cuối tại khu bến Lạch Huyện, đi qua địa phận 9 tỉnh, thành phố Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng.
Chiều dài tuyến chính khoản 390,9 km và 3 tuyến nhánh khoảng 27,9 km. Trong đó, tuyến chính đoạn từ ga Lào Cai Mới - ga Nam Hải Phòng tốc độ thiết kế 160 km/h.
Đoạn qua khu vực đầu mối Hà Nội tốc độ thiết kế 120 km/h. Các đoạn nối, tuyến nhánh tốc độ thiết kế 80 km/h.dự án sử dụng công nghệ đoàn tàu động lực tập trung cho tàu khách và tàu hàng.
Sơ bộ nhu cầu sử dụng đất khoảng 2.632 ha, số dân tái định cư khoảng 19.136 người.
Nhà nước cần hỗ trợ gần 110 triệu USD trong 5 năm đầu
Đối với tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, hình thức đầu tư đề xuất là đầu tư công. Tổng mức đầu tư khoảng 203.231 tỷ đồng (khoảng 8,369 tỷ USD).
Nguồn vốn kiến nghị gồm ngân sách Nhà nước (trung ương, địa phương); nguồn vốn trong nước, nguồn vốn nước ngoài (vay Chính phủ Trung Quốc) và các nguồn vốn hợp pháp khác.
Tiến độ dự án thực hiện lập báo cáo nghiên cứu khả thi từ năm 2025, phấn đấu cơ bản hoàn thành dự án năm 2030.
© Ảnh : TTXVN - An Văn ĐăngQuốc hội thảo luận về dự án Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi)

Quốc hội thảo luận về dự án Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi)
© Ảnh : TTXVN - An Văn Đăng
Tổng công ty Đường sắt Việt Nam là đơn vị tiếp nhận quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng và tổ chức vận hành khai thác toàn tuyến; được giao toàn bộ phương tiện, thiết bị để khai thác.
Kết quả tính toán sơ bộ cho thấy Nhà nước trong 5 năm đầu khai thác cần hỗ trợ một phần chi phí bảo trì kết cấu hạ tầng bằng nguồn vốn sự nghiệp kinh tế tương tự như hệ thống đường sắt quốc gia hiện nay.
Tại báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Kinh tế thống nhất về sự cần thiết đầu tư dự án với các cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và lý do thực tiễn.
Tuy nhiên, trong 5 năm đầu tiên triển khai dự án, doanh thu dự kiến chỉ bù đắp chi phí vận hành, bảo trì, phương tiện, Nhà nước cần hỗ trợ sơ bộ khoảng 109,36 triệu USD trong 5 năm cho chi phí bảo trì kết cấu hạ tầng từ nguồn vốn bố trí cho hệ thống đường sắt như bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia hiện nay.
Chưa kể, dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam dự kiến trong 4 năm đầu khai thác cũng sẽ phải bù lỗ khoảng 778 triệu USD, như vậy, riêng 2 dự án này Nhà nước cần hỗ trợ sơ bộ khoảng 887,36 triệu USD.
Vì vậy, Ủy ban Kinh tế đề nghị đánh giá tổng thể hiệu quả của các dự án đường sắt dự kiến sẽ đầu tư và đánh giá kỹ lưỡng phương án tài chính, các tác động trong quá trình vận hành, khai thác của các dự án để giảm thiểu các rủi ro về sau nếu có.
Báo cáo thẩm tra cũng lưu ý, dự án có quy mô và tổng mức đầu tư rất lớn. Trong kỳ 2021-2025, nhu cầu vốn dự án khoảng 128 tỷ đồng đã được Chính phủ cân đối trong kế hoạch đầu tư công trung hạn.
Giai đoạn 2026 - 2030, nhu cầu vốn khoảng 177.282 tỷ đồng và giai đoạn 2031 - 2035, nhu cầu vốn khoảng 25.821 tỷ đồng.
Nguồn vốn dự án được Chính phủ kiến nghị sử dụng nguồn vốn trong nước, nước ngoài và các nguồn hợp pháp khác, đồng thời đề xuất một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt như: Không thẩm định khả năng cân đối vốn theo quy định của Luật Đầu tư công; trong quá trình thực hiện dự án, cho phép Thủ tướng Chính phủ được quyết định phát hành trái phiếu Chính phủ, huy động vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn vay ưu đãi nước ngoài, sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương hằng năm (nếu có) và các nguồn vốn hợp pháp khác để bảo đảm tính phù hợp, khả thi cho dự án.
Do đó, Ủy ban Kinh tế đề nghị trong quá trình triển khai, cần tuân thủ nguyên tắc bảo đảm các cân đối vĩ mô và an toàn nợ công quốc gia.
Tránh thất thoát, lãng phí
Lưu ý về tiến độ dự án, Ủy ban Kinh tế cho rằng dự án có quy mô rất lớn, yêu cầu kỹ thuật cao, phức tạp và thời gian kéo dài sẽ tiềm ẩn rủi ro như đã xảy ra đối với nhiều dự án trọng điểm trong thời gian qua như: Công tác chuẩn bị đầu tư chưa kỹ lưỡng, dự toán chưa sát thực tế, phương án thực hiện thiếu tính khả thi dẫn tới phải kéo dài thời gian, tăng tổng mức đầu tư.
Do đó, Ủy ban Kinh tế đề nghị nghiên cứu kỹ lưỡng và có giải pháp khắc phục để bảo đảm không xảy ra tình trạng tương tự đối với dự án.
Đối với các chính sách bổ sung, Ủy ban Kinh tế nhận thấy các đề xuất của Chính phủ về điều chỉnh các quy hoạch có liên quan, chỉ định thầu... là có cơ sở.
Tuy nhiên đề nghị trong quá trình triển khai, thực hiện cần có cơ chế kiểm soát chặt chẽ nhằm giảm thiểu các tác động tiêu cực có thể gây ra khi áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù.
Mặt khác, việc chỉ định thầu cần giám sát chặt chẽ để bảo đảm lựa chọn được nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm, tránh thất thoát, lãng phí cho nhà nước.
Một điểm đáng lưu ý nữa là, Chính phủ đề xuất áp dụng 19 cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, trong đó 15/19 cơ chế đã được Quốc hội cho phép áp dụng với đường sắt tốc độ cao Bắc Nam.
Trong khi đó, có 4 chính sách mới có việc loại trừ, miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm với người đứng đầu cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức tham gia, thực hiện dự án.
Về vấn đề này, theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, qua thẩm tra, một số thành viên Ủy ban cho rằng với tiến độ cấp bách của dự án thì việc chuẩn bị đầu tư có thể xảy ra bất cập chưa thể đánh giá trước.
Chính sách này sẽ góp phần bảo vệ cán bộ, công chức, viên chức có tinh thần trách nhiệm. Tuy nhiên, để bảo đảm tính khả thi trong quá trình triển khai, Ủy ban đề nghị làm rõ phạm vi, các hành vi được miễn trừ, xác định rõ các yếu tố lỗi do vô ý, không vụ lợi, các trách nhiệm cụ thể được miễn trừ.
Cũng có ý kiến cho rằng pháp luật hiện hành đã có quy định về miễn trừ hoặc giảm nhẹ trách nhiệm đối với cán bộ, công chức, viên chức khi thực hiện nhiệm vụ; quy định về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.
Mặc dù dự án được triển khai trong thời gian gấp nhưng quá trình hoàn thiện hồ sơ dự án đều đã tuân thủ theo quy trình thủ tục của pháp luật.
Việc áp dụng cơ chế có thể tạo ra chính sách không đồng đều đối với các cán bộ, công chức đã tham gia tham mưu các dự án có tính chất tương tự.
“Đây là chính sách chưa có tiền lệ, do vậy trường hợp cần thiết Chính phủ cần báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền trước khi trình Quốc hội xem xét, quyết định”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế lưu ý.