Việt Nam có thể mua F-16 của Mỹ khi cả châu Á bị Trump xoay như chong chóng
19:43 28.04.2025 (Đã cập nhật: 19:45 28.04.2025)
CC BY 2.0 / Capt. Shannon Collins / 100427-F-6393C-080
Đăng ký
Phát biểu trên chương trình "This Week" của ABC News ngày 27/4, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết Mỹ đang đàm phán đặc biệt với 18 đối tác thương mại quan trọng, trong đó có Trung Quốc.
Ông nhấn mạnh: "Chúng tôi đã thiết lập quy trình đàm phán với 17 đối tác còn lại trong vòng 90 ngày tới. Một số cuộc đàm phán, đặc biệt với các nước châu Á, đang tiến triển rất tốt".
Theo Bloomberg, Việt Nam có thể mua Lockheed F-16 Fighting Falcon của Mỹ cùng thời điểm với các nỗ lực đàm phán thuế quan với Mỹ.
Hàn Quốc: Kỳ vọng thỏa thuận tạm thời
Ông Bessent tuần trước cho biết Mỹ và Hàn Quốc có thể sớm đạt "một thỏa thuận sâu hơn". Seoul coi thời hạn đầu tháng 7 là mốc quan trọng để đạt ít nhất một số nhượng bộ nhằm tránh bị áp thuế.
Điều này là bởi Hàn Quốc đã loại trừ khả năng đạt được thỏa thuận thương mại toàn diện với Mỹ trước cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 3/6. Thứ trưởng Thương mại Park Sung-taek cho biết việc hoàn tất một gói thỏa thuận trước cuối tháng 5 hoặc đầu tháng 6 là về lý thuyết là “không thể” do các hạn chế chính trị và sự hiện diện của một tổng thống lâm thời sau khi Tổng thống Yoon Suk Yeol bị phế truất
Mỹ và Hàn Quốc từng ký Hiệp định thương mại tự do (FTA) năm 2007, nhưng mất hơn một năm đàm phán và đến 2011 mới được Quốc hội Mỹ phê chuẩn. Trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, FTA này cũng từng bị đàm phán lại.
Bộ trưởng Tài chính Hàn Quốc Choi Sang-mok chia sẻ sau cuộc gặp với ông Bessent rằng: "Chúng tôi thể hiện thiện chí và mong muốn hợp tác trong các lĩnh vực Mỹ quan tâm như thương mại, đầu tư, đóng tàu và năng lượng".
Bloomberg dẫn lời chuyên gia kinh tế Rob Subbaraman từ Nomura Holdings nhận định: "Hàn Quốc có khả năng nhượng bộ về mở cửa thị trường và đầu tư để bảo vệ ngành xuất khẩu chiến lược như ô tô và thép".
Nhật Bản: Cân nhắc kỹ càng
Trong nhiệm kỳ trước của ông Trump, Nhật Bản đã mất hơn một năm để đạt được thỏa thuận song phương với Mỹ. Hiện tại, ông Ryosei Akazawa, nhà đàm phán thương mại hàng đầu của Tokyo, xác nhận hai bên vẫn chưa thống nhất về phạm vi đầy đủ của cuộc đàm phán.
Cùng với đó, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) dự kiến sẽ giữ nguyên lãi suất ở mức 0,5% trong cuộc họp chính sách sắp tới, do lo ngại về các rủi ro đối với nền kinh tế mong manh, đặc biệt là từ các mức thuế của Mỹ.
Theo Reuters, Nhật Bản đang chuẩn bị các đề xuất mua thêm nông sản Mỹ như ngô và đậu nành, đồng thời thúc đẩy đầu tư mới vào Mỹ trong lĩnh vực ô tô. Tuy nhiên, các quan chức Tokyo vẫn thận trọng.
"Nhật Bản sẽ không chấp nhận bị kéo vào các liên minh kinh tế nhằm chống Trung Quốc", Bloomberg dẫn nguồn thạo tin từ Bộ Ngoại giao Nhật Bản khẳng định, nhấn mạnh Tokyo muốn duy trì mối quan hệ thương mại ổn định với Bắc Kinh.
Ấn Độ: Tiến triển nhanh nhất
Theo cập nhật của Bloomberg, Ấn Độ đang là nền kinh tế ghi nhận nhiều tiến triển khả quan nhất. Sau cuộc gặp giữa Phó Tổng thống Mỹ JD Vance và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tuần trước, hai bên đã thống nhất khuôn khổ đàm phán gồm 19 lĩnh vực then chốt, từ mở rộng thị trường dịch vụ Mỹ đến quy tắc xuất xứ.
Phía Mỹ mô tả quá trình làm việc với Ấn Độ đạt "tiến triển đáng kể", tạo tiền đề cho một thỏa thuận thương mại song phương.
Reuters dẫn lời chuyên gia Mukesh Butani từ BMR Legal Group nhận định: "Ấn Độ cho thấy sự linh hoạt trong việc cải thiện tiếp cận thị trường, nhưng sẽ giữ lập trường cứng rắn về bảo hộ nông nghiệp và quyền truy cập dữ liệu".
Việt Nam, Thái Lan: Đề nghị nhượng bộ chủ động
Các nền kinh tế Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam và Thái Lan, đã chủ động đề xuất mua thêm thịt, đậu nành, trái cây tươi và nhập khẩu khí đốt tự nhiên từ Mỹ. Họ cũng cam kết giảm thuế đối với nhiều mặt hàng Mỹ như thép, điện tử và ô tô.
Bloomberg tiết lộ, Việt Nam có thể cân nhắc mua chiến đấu cơ Lockheed F-16 như một phần gói đàm phán thương mại.
“Việt Nam cũng có thể đang chuẩn bị mua các máy bay chiến đấu Lockheed F-16 như một phần của thỏa thuận thương mại nhằm thu hẹp mức thâm hụt thương mại 123,5 tỷ USD”, theo các nhà phân tích của Bloomberg Intelligence là Eric Zhu và George Ferguson.
Việt Nam trước đây đã thể hiện sự quan tâm đến loại máy bay chiến đấu này dưới thời chính quyền Biden nhưng chưa tiến hành đàm phán mua.
Tuy nhiên, các nước Đông Nam Á như Indonesia và Thái Lan cũng nhấn mạnh rằng các cuộc đàm phán không thể chỉ là sự nhượng bộ một chiều.
Ông Airlangga Hartarto, Bộ trưởng Điều phối Kinh tế Indonesia, phát biểu ngày 25/4 rằng: "Chúng tôi sẽ đảm bảo các yêu cầu của Mỹ không làm tổn hại đến lợi ích quốc gia, nhất là trong đầu tư và khoáng sản chiến lược".
Trong khi đó, Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra cũng khẳng định: "Chúng tôi sẽ thương lượng trên cơ sở có đi có lại".
Quốc gia Đông Nam Á khác là Singapore cũng đang đàm phán với Mỹ để được nhượng bộ trong lĩnh vực xuất khẩu dược phẩm và tiếp cận chip AI cao cấp.
Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Thương mại Gan Kim Yong cho biết sau cuộc thảo luận với Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick rằng cả hai bên đồng ý về sự cần thiết của "các giải pháp sáng tạo" để tăng cường thương mại song phương. Phía Singapore nhấn mạnh hệ thống kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt của Singapore và tái khẳng định rằng quốc gia này không ủng hộ việc lách các hạn chế xuất khẩu của Mỹ.
Châu Âu và Bắc Mỹ: Thận trọng và chậm rãi
Khác với châu Á, các đối tác Bắc Mỹ và châu Âu tỏ ra dè dặt.
Reuters dẫn lời một nhà ngoại giao EU cho biết: "Chúng tôi không chắc ai đang dẫn dắt chính sách thương mại Mỹ và các mục tiêu thực sự của họ là gì".
Giữa tháng 4, các quan chức EU rời khỏi bàn đàm phán sau khi Mỹ từ chối giảm mức thuế đối ứng 10% lên thép và nhôm. Họ cảnh báo nếu sau 90 ngày không có tiến triển, Mỹ có thể tăng gấp đôi mức thuế.
Đáng chú ý, Brussels đang chuẩn bị các biện pháp đáp trả, bao gồm áp thuế trả đũa lên hàng hóa Mỹ. Anh và Canada đều tỏ ra không vội vàng.
Bộ trưởng Tài chính Anh Rachel Reeves phát biểu tại Washington cuối tuần qua: "Chúng tôi có thể đạt được thỏa thuận, nhưng không cần vội".
Thủ tướng Canada Mark Carney cũng bày tỏ: "Chúng ta cần một thỏa thuận tốt, không phải thỏa thuận nhanh".
Riêng Thụy Sĩ, quốc gia đang chịu mức thuế đối ứng 31%, đang tích cực đàm phán và được Mỹ cam kết duy trì mức thuế hiện tại trong suốt quá trình đàm phán.
Tổng thống Thụy Sĩ Karin Keller-Sutter cho biết: "Chúng tôi đang nỗ lực để đạt được một thỏa thuận ưu đãi trước khi thời hạn 90 ngày kết thúc".
Lịch sử cho thấy việc đạt được các thỏa thuận thương mại toàn diện thường mất nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Tuy nhiên, hiện tại, các nước châu Á như Hàn Quốc, Nhật Bản và Ấn Độ không có nhiều thời gian, khi hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ của họ sẽ sớm đối mặt với mức thuế gần 25% trong vòng hai tháng tới. Các lô hàng từ Việt Nam cũng sẽ chịu mức thuế 46%, còn Thái Lan là 36%.
Trước sức ép này, các nước châu Á đang thúc đẩy các thỏa thuận thương mại tạm thời nhằm ngăn chặn việc áp thuế trước khi thời hạn 90 ngày kết thúc vào đầu tháng 7. Trong khi đó, các đối tác châu Âu và Bắc Mỹ tỏ ra thận trọng, chờ đợi các tín hiệu rõ ràng hơn từ Washington.
Đây cũng là cơ hội để Tổng thống Donald Trump tuyên bố thành công nhanh chóng trong chính sách thương mại “quay như chong chóng” của mình. Dù vậy, tình hình này cho thấy sự cần thiết của các giải pháp sáng tạo và hợp tác chặt chẽ để đạt được các thỏa thuận thương mại có lợi cho tất cả các bên.
