Việt Nam sẽ có robot hình người “linh hoạt hơn cả người”
© Ảnh : TTXVN - Hoàng Trung Hiếu
Đăng ký
TS. Nguyễn Trung Quân, Giám đốc khoa học VinMotion, cho biết Việt Nam đang theo đuổi mục tiêu phát triển các robot hình người với khả năng vận động linh hoạt đến mức có thể vượt qua con người.
Những mẫu robot hiện VinMotion phát triển đang dần đạt ngưỡng hoạt động bền bỉ, hướng tới khả năng vận hành không ngừng nghỉ 24/7 và hỗ trợ con người trong nhiều ngành nghề khác nhau.
Đến lúc bứt phá trong lĩnh vực robot hình người
Sáng 4/12, chia sẻ tại toạ đàm trong khuôn khổ Tuần lễ khoa học và công nghệ VinFuture 2025, TS. Nguyễn Trung Quân - Đại học Nam California (Hoa Kỳ), Giám đốc khoa học VinMotion (Việt Nam), cho biết đến cuối thập kỷ này, thế giới sẽ thiếu ít nhất 50 triệu lao động.
Khi đó, nhiều tổ chức có thể phải “thuê” robot với mức chi phí khoảng 50.000 USD mỗi năm, tương đương hơn 1,3 tỷ đồng, để robot đảm nhiệm các công việc thay con người.
Ông nhận định vấn đề thiếu nhân lực mang tính toàn cầu khiến AI và robot trở thành giải pháp cấp thiết. Việt Nam, theo đánh giá của ông, đang sở hữu ưu thế đồng thời ở ba yếu tố cốt lõi trong lĩnh vực robot hình người: phần cứng đủ khả năng cạnh tranh, phần mềm mạnh và hệ thống vận hành đáng tin cậy, an toàn.
“Cơ hội là rất lớn và thú vị, thách thức cũng khổng lồ, cứ tiếp tục làm và hy vọng tương lai tươi sáng”, theo vị chuyên gia.
Theo TS. Quân, chỉ sau 7 tháng đi vào hoạt động, VinMotion đã giới thiệu 5 mẫu robot hình người và trong suốt thời gian diễn ra triển lãm A80, đội ngũ kỹ sư đã thực hiện hơn 150 buổi trình diễn liên tục để người dân có cơ hội tiếp cận sản phẩm robot "Made in Vietnam".
Sau sự kiện, nhóm phát triển tiếp tục nâng cấp các mẫu robot. Chỉ trong vòng ba tháng, khả năng di chuyển của robot đã được cải thiện đáng kể: nhanh hơn, linh hoạt hơn. Hệ thống AI cũng được bổ sung năng lực giao tiếp tự nhiên bằng nhiều ngôn ngữ, trong đó có tiếng Việt và tiếng Anh.
Theo TS. Quân, VinMotion hiện đang tập trung phát triển mẫu robot Motion 2 - dòng sản phẩm được kỳ vọng tạo bước nhảy vọt so với Motion 1. Motion 2 được thiết kế hướng tới khả năng chuyển động vượt trội, thậm chí có thể đạt mức linh hoạt hơn người bình thường.
Trong quá trình thiết kế, công ty đặc biệt chú trọng ba tiêu chí giúp robot có thể duy trì hoạt động liên tục 24/7: robot phải tự đứng dậy nếu ngã; có khả năng tự thay pin hoặc tự sạc khi cần; và toàn bộ phần cứng lẫn hệ thống phải đảm bảo trạng thái vận hành ổn định trong thời gian dài mà không cần nghỉ.
TS. Quân cho biết mục tiêu của VinMotion là phát triển robot hình người ngày càng linh hoạt, thông minh và đa năng để có thể dần đi vào cuộc sống ở nhiều mảng khác nhau, từ dịch vụ, công nghiệp, cho đến giúp việc gia đình.
“Tôi biết đây là một mục tiêu rất lớn, nhưng tôi tin rằng đây là thời điểm vàng để chúng ta có thể mơ đến việc đó. Với sự hỗ trợ của Tập đoàn Vingroup và nội lực, khát khao vươn lên chứng minh bản thân của đội ngũ kỹ sư VinMotion, tôi tin rằng mục tiêu này không quá xa vời”, ông Quân chia sẻ.
Xu hướng chuyển từ robot chuyên biệt sang robot đa dụng
GS. Tan Yap Peng, Hiệu trưởng Đại học VinUni, cho biết robot đã hiện diện tại nhiều ngành nghề và môi trường làm việc. Đơn cử như Amazon đang sử dụng hàng triệu robot để vận hành hệ thống kho. Theo dự báo, đến năm 2050, có thể sẽ có khoảng một tỷ robot cùng tồn tại và làm việc với con người.
GS. Tan Yap Peng - Hiệu trưởng Trường Đại học VinUni thuyết trình “Tương tác robot thông qua các mô hình ngôn ngữ thị giác”
© TTXVN - Hoàng Trung Hiếu
Tuy nhiên, ông chỉ ra rằng robot hiện nay chủ yếu được lập trình để xử lý từng tác vụ đơn lẻ, chẳng hạn như giặt đồ, lau dọn mặt bàn, gấp áo quần hay nâng vác đồ vật. Chúng vẫn gặp hạn chế lớn khi phải xử lý nhiều nhiệm vụ cùng lúc, thực hiện các lệnh phức tạp hay tiếp nhận yêu cầu của con người bằng ngôn ngữ tự nhiên.
Theo GS Tan Yap Peng, để vượt qua rào cản này, cần hướng robot tới các mô hình có “mục tiêu lớn”, tức mô hình cho phép tinh chỉnh hành động, hiểu được hình ảnh và video hướng dẫn, đồng thời đọc hiểu được ngôn ngữ tự nhiên để chuyển hóa thành hành động chính xác.
Hiện có hàng loạt mô hình tiên tiến đang được dùng cho việc huấn luyện robot đa nhiệm, ví dụ các mô hình ngôn ngữ lớn (Gemini, AI, LLav), mô hình thị giác - ngôn ngữ (OpenAI), hay các mô hình kết hợp cả thị giác - ngôn ngữ - hành động (VLA, Pi, VLA-2).
"Tương lai của ngành robot, khi được tinh chỉnh và phát triển đầy đủ, sẽ chuyển từ 'chuyên dụng' sang 'đa dụng' với mức độ thông minh cao hơn. Robot sẽ trở nên khéo léo hơn, dễ bảo trì hơn nhờ khả năng tự chẩn đoán và xử lý sự cố, đồng thời có thể chủ động thực hiện các thao tác mà con người mong muốn. Đặc biệt, robot tương lai sẽ sử dụng năng lượng hiệu quả hơn, hoạt động tiết kiệm hơn và đảm bảo an toàn, ổn định khi cùng tồn tại trong môi trường sống của con người", GS. Tan Yap Peng chia sẻ.
GS Ho-Young Kim (Đại học Quốc gia Seoul, Hàn Quốc) bổ sung rằng robot có thể gây ra lo ngại về tác động đến việc làm, đặc biệt là robot hình người – lĩnh vực vốn gây nhiều tranh luận. Do đó, chúng ta cần tiếp tục nghiên cứu và tìm ra mô hình phát triển phù hợp.
Riêng với những robot vận hành trong môi trường thực tế như robot chăm sóc bệnh nhân, hỗ trợ người cao tuổi hoặc làm việc nhà, ông Kim nhấn mạnh rằng khâu thiết kế và vận hành phải được tính toán kỹ lưỡng để hạn chế tối đa rủi ro khi robot tương tác trực tiếp với con người.
Tái chế robot thế nào?
Khi robot bước vào giai đoạn “hết vòng đời”, việc xử lý và tái chế để không gây hại cho môi trường luôn là câu hỏi lớn. GS. Kurt Kremer từ Viện nghiên cứu Polymer Max Planck (Đức) cho biết rằng các vật liệu polymer vẫn là thách thức đáng kể trong khâu tái chế.
Tuy vậy, ông lưu ý thêm rằng khối lượng polymer được sử dụng trong ngành robot hiện nay vẫn tương đối nhỏ nếu đem so với các sản phẩm tiêu dùng thông thường.
GS. Kurt Kremer - Viện Nghiên cứu Polyme Max Planck (Đức) thuyết trình “Vật liệu mềm cho các ứng dụng robot”
© Ảnh : TTXVN - Hoàng Trung Hiếu
Theo GS, Kurt Kremer, có thể xem xét hướng chuyển sang những loại vật liệu polymer có khả năng phân hủy sinh học tốt hơn. Dù vậy, các vật liệu này đôi khi không đạt được tính thẩm mỹ như vật liệu truyền thống.
“Mục tiêu của chúng tôi là giảm thiểu tối đa việc sử dụng polymer trong sản xuất”, GS. Kurt Kremer cho biết.
Trong khi đó, GS. Ho-Young Kim nhận định pin là một vấn đề quan trọng khác. Ông nhấn mạnh rằng pin của robot cần vừa có dung lượng lớn để đáp ứng nhu cầu hoạt động, vừa phải được thiết kế nhỏ gọn nhằm giảm tác động đến môi trường. Đây vẫn là lĩnh vực mà các nhà khoa học cần tiếp tục hoàn thiện và tối ưu trong thời gian tới.
