Xuất khẩu vũ khí của Nga có thể đạt 17-19 tỷ USD theo kết quả năm 2024

Đối với Nga, nước này giữ bí mật số liệu về xuất khẩu vũ khí sau khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt, nên trong tài liệu này chỉ giới thiệu cách đánh giá chuyên môn của các nhà phân tích CAWAT.

Theo ước tính của CAWAT, năm 2024, tổng kim ngạch xuất/nhập khẩu vũ khí thông thường toàn thế giới lên tới 111,615 tỷ USD. Đây là kết quả cao nhất kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc. Để so sánh: năm 2021, tổng kim ngạch xuất khẩu vũ khí toàn cầu đạt 82,94 tỷ USD, năm 2022 - 106,18 tỷ USD, năm 2023 - 96,89 tỷ USD... Nhìn chung, trong giai đoạn 2021-2024, tổng kim ngạch xuất khẩu vũ khí toàn cầu lên tới khoảng 397,63 tỷ USD.

Bảng xếp hạng của CAWAT theo kết quả năm 2024 bao gồm 41 quốc gia đã thực hiện các hợp đồng xuất khẩu vũ khí, trong đó có 20 "cầu thủ" lớn nhất. Danh sách các quốc gia xuất khẩu vũ khí năm 2024 xếp hạng theo thứ tự như sau.

Đúng như dự đoán, Hoa Kỳ vẫn duy trì vị thế là quốc gia xuất khẩu vũ khí lớn nhất thế giới. Thị phần xuất khẩu vũ khí toàn cầu của Mỹ đạt 37,92% và ước tính đạt 42,329 tỷ USD. Năm 2024 đánh dấu năm thứ ba liên tiếp khối lượng xuất khẩu vũ khí hàng năm của Hoa Kỳ vượt quá 40 tỷ USD. Nga đứng thứ hai với 12,32%, ước tính đạt 13,75 tỷ USD. Ở vị trí thứ ba là Pháp với 6,9%, tương đương 7,698 tỷ USD. Tiếp theo là Hàn Quốc, Ý, Đức, Thụy Điển, Israel và Na Uy. Trung Quốc chỉ đứng thứ 10 với 2,88% thị phần xuất khẩu vũ khí toàn cầu và đạt con số rất khiêm tốn là 3,216 tỷ USD. Tiếp theo là Tây Ban Nha, Vương quốc Anh, Thổ Nhĩ Kỳ, Hà Lan, Úc, Thụy Sĩ, Ba Lan, Canada và Ấn Độ. Brazil đứng cuối cùng trong top 20 với kim ngạch xuất khẩu vũ khí 410 triệu USD. Xếp hạng vừa được công bố chỉ tính đến các hợp đồng thương mại; không bao gồm viện trợ quân sự miễn phí đã và đang được các quốc gia trong liên minh phương Tây cung cấp cho Ukraina.

Doanh số mua bán vũ khí toàn cầu đã gia tăng mạnh mẽ do một số yếu tố, bao gồm tình hình xung quanh Ukraina. Sau khi cung cấp cho Kiev tất cả các loại vũ khí lỗi thời mà họ đã có sẵn như một phần của viện trợ quân sự, các nước phương Tây bắt đầu mua nhiều loại vũ khí hiện đại và đắt tiền hơn. Nước hưởng lợi nhiều nhất trong tình huống này là Hoa Kỳ, quốc gia gần như độc quyền thị trường vũ khí của các nước thành viên NATO.

Kể từ năm 2025, một số nước liên minh phương Tây sẽ mua số lượng lớn vũ khí đắt tiền hơn và đòi hỏi chu kỳ sản xuất dài hơn để thay thế các thiết bị đã được chuyển giao cho Ukraina.

Vị trí thứ hai của Nga trong bảng xếp hàng xuất khẩu vũ khí toàn cầu năm 2024 có vẻ kỳ lạ. Thoạt nhìn, liên quan đến việc thực hiện chiến dịch quân sự đặc biệt, danh mục đơn đặt hàng dành cho tổ hợp công nghiệp-quân sự Nga đã đạt mức cao. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi toàn bộ ngành công nghiệp quốc phòng Nga sang bối cảnh chiến tranh đã giúp nước này thực hiện thành công cả các đơn đặt hàng quốc phòng nhà nước và các hợp đồng xuất khẩu. Xin lưu ý rằng, do lập trường cứng rắn của Washington đối với các quốc gia nhập khẩu vũ khí của Nga, mức độ minh bạch của dữ liệu do Liên bang Nga và Rosoboronexport cung cấp đã giảm mạnh. Nga không muốn “phơi bày” các đối tác của mình trong sự hợp tác kỹ thuật quân sự để họ không bị áp lệnh trừng phạt thứ cấp từ Hoa Kỳ và EU. Tuy nhiên, vào cuối năm 2024, Tổng Giám đốc Rosoboronexport Alexander Mikheev cho biết, danh mục đơn đặt hàng của công ty do ông đứng đầu đã đạt mức kỷ lục trong lịch sử, bao gồm việc cung cấp các sản phẩm quân sự của Nga cho 44 quốc gia. Điều này chứng tỏ tiềm năng lớn của Rosoboronexport và cho thấy rằng, các đối tác nước ngoài sẵn sàng hợp tác với Liên bang Nga.

Hơn nữa, tổ hợp công nghiệp quốc phòng Nga đang phát triển tiềm năng xuất khẩu. Theo ước tính của CAWAT, sau khi hoàn thành chiến dịch quân sự đặc biệt, tiềm năng này sẽ đảm bảo doanh thu xuất khẩu vũ khí của Nga gia tăng đáng kể trên thị trường vũ khí toàn cầu. Ngoài ra, toàn bộ các loại vũ khí của Nga đã trải qua các trận chiến thực sự chống một đối thủ có trang bị gần như tương đương và đang sử dụng không chỉ các mẫu vũ khí cũ mà còn cả các mẫu vũ khí khá hiện đại do phương Tây sản xuất. Do đó, thiết bị quân sự của Nga được điều chỉnh tối đa để đáp ứng điều kiện tác chiến mới của chiến tranh công nghệ cao và tính đến kinh nghiệm từ các hoạt động chiến đấu thực tế. Và các khách hàng tiềm năng ở nước ngoài đều hiểu điều này.

Trong tương lai gần, những khách hàng tiềm năng mua vũ khí của Nga trước hết sẽ là các nước ở Nam Bán cầu. Những quốc gia thực hiện chính sách đối ngoại và quốc phòng độc lập và cố gắng không phụ thuộc vào các nước phương Tây. Các quốc gia này sẽ tập trung vào việc mua vũ khí chủ yếu từ Nga.

Theo các nhà phân tích của CAWAT, liên quan đến tình hình kinh tế khó khăn ở nhiều quốc gia và tình hình quân sự-chính trị ngày càng xấu đi trên thế giới, một số hợp đồng đã được ký kết trên thị trường vũ khí toàn cầu có thể sẽ được điều chỉnh thêm. Có khả năng một số hợp đồng sẽ bị hủy bỏ hoàn toàn, nhưng số lượng hợp đồng như vậy sẽ rất ít. Nhìn chung, hoạt động buôn bán vũ khí toàn cầu sẽ tăng trưởng trong thời gian tới.

Dự báo chung của các chuyên gia CAWAT về tình hình trên thị trường vũ khí và trang thiết bị quân sự toàn cầu giai đoạn 2025-2028:

Sự thay đổi lớn nhất là xe bọc thép, phương tiện quân sự này tiến thẳng lên vị trí thứ ba trong bảng xếp hạng. Điều này phần lớn là do trong chiến dịch quân sự đặc biệt, xe bọc thép đã chứng minh được tầm quan trọng của mình, phương tiện quân sự này không thể thiếu trong hoạt động tác chiến trên chiến trường hiện đại. Nhu cầu cũng dự kiến ​​tăng đáng kể ở các hạng mục “thiết bị phòng không” và “tổ hợp tên lửa và pháo binh”. Doanh thu bán “phương tiện bay không người lái” cũng sẽ tăng trưởng. Các phương tiện bay không người lái cũng chứng minh rõ ràng rằng, các loại UAV và drone không thể thiếu trên chiến trường hiện đại.