Trong bài tổng quan truyền thống “Việt Nam trên báo chí nước ngoài”, chúng tôi sẽ tóm lược và kể cho các bạn biết các tờ báo, tạp chí và hãng thông tấn phương Tây và phương Đông đã viết những gì về đề tài này.
Chiến thắng của niềm tin và công lý
Nhiều ấn phẩm đưa tin về cuộc diễu binh hoành tráng tại TP Hồ Chí Minh vào ngày 30 tháng 4 với sự tham gia của hàng ngàn quân nhân, gồm cả quân nhân từ Trung Quốc, Lào và Campuchia, cùng cuộc trình diễn trên không của máy bay chiến đấu và trực thăng do Nga sản xuất, và về những biểu hiện trào dâng lòng yêu nước của cư dân thành phố. Báo chí trích dẫn nhận định của Tổng Bí thư BCH TƯ Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm, nói rằng chiến thắng này là “chiến thắng của niềm tin, chiến thắng của công lý trước bạo quyền”.
AP đặc biệt lưu ý đến những lời sau đây của Tổng bí thư Tô Lâm:
“Bằng cách khép lại quá khứ, tôn trọng sự khác biệt và phấn đấu hướng tới tương lai, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân nguyện thề xây dựng Việt Nam thành đất nước hòa bình, thống nhất, thịnh vượng và phát triển".
Một điển hình về sức bền và tinh thần anh dũng của nhân dân Việt Nam được nhắc đến trong bài viết của Asia News về phong trào "Ba đảm đang" khởi xướng cách đây 60 năm, khi phụ nữ trên khắp miền Bắc Việt Nam đảm nhận trách nhiệm điều hành gia đình, tham gia sản xuất kinh tế và thậm chí chiến đấu khi cần thiết. Phụ nữ Việt Nam thể hiện rõ sự kiên cường, thông minh và sáng tạo. Các đại diện phái đẹp này đang tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng một Việt Nam vững mạnh, thịnh vượng và hội nhập sâu rộng vào thế giới, tác giả bài viết kết luận.
Dư âm chiến tranh còn vang vọng ở Việt Nam
Một số ấn phẩm đăng tải những bài viết dài về lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam và sự phát triển hiện đại của đất nước. Lịch sử của Việt Nam cho lời giải thích rõ ràng nhất về khả năng kháng cự và chiến thắng của đất nước này, tờ Peoples Dispatch khái quát. Theo một số ghi chép, Hoa Kỳ đã thả 7,5 triệu tấn bom xuống Việt Nam, Lào và Campuchia, vượt xa số lượng bom mà tất cả các bên sử dụng trong Thế chiến II. Chiến thuật chiến tranh du kích của Việt Nam, được hoạch định và thực thi nhờ sự ủng hộ to lớn của quần chúng và quốc tế, đã chứng tỏ khả năng ổn định sâu sắc khi chống chọi với sức mạnh công nghệ to lớn của Hoa Kỳ. Qua chín năm áp bức cưỡng ép cư dân địa phương, quân đội Hoa Kỳ vẫn không tìm được cách bẻ gãy ý chí của nhân dân Việt Nam, những người luôn ủng hộ quân đội cộng sản và căm ghét ách chiếm đóng của nước ngoài.
Al Jazeera cho biết thêm rằng, cùng với thương vong dân sự, tổng số thiệt mạng trong Chiến tranh Việt Nam theo ước tính thận trọng là 3,1 triệu người. Đất nước nằm trong đống đổ nát, đất canh tác và rừng bị đầu độc vì chất khai quang-thuốc diệt cỏ do Hoa Kỳ rải xuống. Hàng triệu người Việt Nam bị ảnh hưởng từ việc sử dụng chất độc da cam Agent Orange, trong đó có ít nhất 150.000 trẻ em sinh ra với những khuyết tật nghiêm trọng về thể chất, tinh thần và trí tuệ, còn những người khác phải chịu đau khổ vì tai hoạ này và cho đến nay đất đai vẫn bị nhiễm độc. Có tới 20% lãnh thổ Việt Nam bị ô nhiễm bởi hàng trăm nghìn tấn bom mìn chưa nổ sử dụng trong thời gian chiến tranh. Thuật ngữ "chất diệt chủng sinh thái" nói về mô tả thảm họa môi trường được định ra vào cuối những năm 1960 để mô tả việc quân đội Hoa Kỳ sử dụng thuốc diệt cỏ như chất độc màu da cam và vũ khí gây cháy như bom napalm để chống lại lực lượng du kích ẩn náu trong khu vưjc rừng rậm và đầm lầy, The Conversation nhắc nhở.
Năm chục năm sau, hệ sinh thái suy thoái và đất đai, nguồn nước ô nhiễm dioxin của Việt Nam vẫn phản ánh những hệ luỵ tác động lâu dài của chiến tranh đối với môi trường. Những nỗ lực nhằm khôi phục cảnh quan bị huỷ diệt này và thậm chí đánh giá thiệt hại lâu dài đều còn hạn chế. Al Jazeera dẫn ra hai bức ảnh đã giành giải thưởng World Press Photo sáng giá vào năm 1972 và 1925. Đó là bức ảnh nổi tiếng về "cô bé napalm" Kim Phúc ở Việt Nam và cậu bé Mahmoud Ajoor 9 tuổi từ Dải Gaza, đã mất cả hai cánh tay sau cuộc tấn công của Israel. Hai đứa trẻ bị thương tật, hai hình mẫu mang tính biểu tượng – và sự man rợ tàn nhẫn khủng khiếp này vẫn chưa có hồi kết, bài báo viết.
Một số ấn phẩm xuất bản bộ sưu tập ảnh về Việt Nam trong chiến tranh và ngày nay. Tạp chí Mỹ Time cho thấy trang bìa của mình trong 50 năm qua, gắn với về chủ đề Chiến tranh Việt Nam. Cũng tạp chí này viết rằng quyết định của Tổng thống Trump chấm dứt chương trình bồi thường thiệt hại cho nhiều thế hệ người Việt Nam do hậu quả chiến tranh, cũng như mới đây áp đặt mức thuế quan "đối xứng" khắc nghiệt, phá hoại cuộc hòa giải giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. Bài báo trích lời một chuyên gia Việt Nam nói rằng những hành động này của Washington “củng cố niềm tin của Việt Nam rằng Hoa Kỳ không phải là đối tác đáng tin cậy, và do đó Việt Nam cần tránh phụ thuộc vào Hoa Kỳ, ngay cả với sự hỗ trợ trong việc xóa bỏ hậu quả hành động chiến sự của phía Mỹ".
Những bài học chưa rút ra được từ chiến tranh
Còn tờ báo Anh The Guardian đăng bài viết về việc truyền thông Mỹ đã góp phần giúp triển khai cuộc chiến tranh ở Việt Nam như thế nào.
"Phiên bản chính thống, đầy rẫy lừa dối, đã khiến Quốc hội nhanh chóng thông qua Nghị quyết Vịnh Bắc Bộ, bật đèn xanh vô điều kiện cho tiến hành cuộc chiến ở Việt Nam. Bằng cách trình bày những lời dối trá tuyệt đối thành sự thật tuyệt đối, các phương tiện truyền thông được tôn trọng nhất của nước Mỹ đã dọn đường cho cuộc chiến leo thang, cướp đi hơn 3 triệu sinh mạng ở Việt Nam. Truyền hình đã thúc đẩy phần lớn khán giả ủng hộ cuộc chiến, trong khi cực kỳ hiếm các phóng sự mô tả hoạt động quân sự của Hoa Kỳ theo hướng rõ ràng là bất lợi. Có vẻ như những câu chuyện bị bóp méo về Chiến tranh Việt Nam đã đóng vai trò như chuyện ngụ ngôn dành cho những cuộc chiến sau này của Hoa Kỳ", tác giả bài báo nhận xét.
Cũng ấn phẩm này có bài kể về loạt phim tài liệu mới của Netflix có tựa đề "Thời khắc chuyển đổi: Chiến tranh Việt Nam".
"Chiến tranh Việt Nam cung cấp những bài học rõ ràng về khuynh hướng mắc lỗi nhưng ngạo mạn của Hoa Kỳ, tính chất khó giải quyết của xung đột chính trị, rủi ro của chính quyền hành pháp vô nguyên tắc, trì trệ điển hình như Nixon, và sự tốn kém sâu sắc của chiến tranh. Tuy nhiên, như loạt bài này nêu rõ, Hoa Kỳ vẫn lặp lại nhiều sai lầm tương tự", ấn phẩm đánh giá.
Xin nhiệt liệt chúc mừng Việt Nam nhân mốc lịch sử kỷ niệm hoàn toàn giải phóng miền Nam thống nhất đất nước và vững tin rằng mọi kế hoạch phát triển to lớn đầy kỳ vọng của Việt Nam sẽ thành hiện thực rực rỡ và xanh tươi.