Đề xuất cho phép tư nhân tham gia ‘siêu dự án’ đường sắt tốc độ cao

© Ảnh : Bộ GTVTVNR dự kiến cần 13.880 người để khai thác vận hành, bảo trì hệ thống đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam
VNR dự kiến cần 13.880 người để khai thác vận hành, bảo trì hệ thống đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam - Sputnik Việt Nam, 1920, 25.06.2025
Đăng ký
Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép tư nhân đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam của Việt Nam, thông qua đầu tư trực tiếp hoặc PPP.
Hiện đã có cả cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn để cho phép mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân vào các dự án quan trọng quốc gia của Việt Nam song hiện chưa có hình thức đầu tư đối tác công tư (PPP), đầu tư tư nhân trực tiếp hay hình thức khác được quy định áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao.

Đề xuất cho tư nhân tham gia đầu tư đường sắt tốc độ cao

Chiều 25/6, Quốc hội thảo luận nội dung liên quan đến kiến nghị của Chính phủ về việc bổ sung hình thức đầu tư và lựa chọn nhà đầu tư cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Tờ trình của Chính phủ đề nghị Quốc hội chấp thuận việc bổ sung hình thức đầu tư ngoài đầu tư công – cụ thể là đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), đầu tư kinh doanh theo Luật Đầu tư – để phù hợp với điều kiện triển khai thực tế và huy động nguồn lực tư nhân.
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đã được Bộ Chính trị thống nhất chủ trương đầu tư theo hình thức đầu tư công, và Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 172 ngày 30/11/2024.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình (bổ sung) dự án Luật Đường sắt (sửa đổi). - Sputnik Việt Nam, 1920, 16.06.2025
Việt Nam làm đường sắt tốc độ cao: Doanh nghiệp đi vay sao lại bắt Nhà nước trả lãi?
Theo đó, Chính phủ đã triển khai các bước chuẩn bị như lập kế hoạch giải phóng mặt bằng, lựa chọn đơn vị tư vấn quản lý dự án, rà soát và biên dịch 31 bộ tiêu chuẩn kỹ thuật.
Chính phủ cũng chủ động làm việc với các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước để kêu gọi tham gia dự án; đồng thời ban hành các nghị định, đề án phát triển nguồn lực và công nghiệp đường sắt trong nước.
Tuy nhiên, sau khi Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 198 của Quốc hội được ban hành nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, một số nhà đầu tư lớn đã chính thức gửi đề xuất được tham gia thực hiện dự án theo hình thức đầu tư tư nhân, trong đó có những phương án triển khai với tiến độ nhanh hơn phương án đầu tư công hiện nay.

VinSpeed và Thaco đồng loạt mong tham gia “siêu dự án”

Cụ thể, theo văn bản gửi Thủ tướng ngày 6/5, Công ty VinSpeed đề xuất được đầu tư tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam bằng hình thức đầu tư trực tiếp, không thông qua PPP hay đầu tư công.
Doanh nghiệp này cam kết tự thu xếp 20% vốn đối ứng (khoảng 12,27 tỷ USD), phần còn lại 80% (tương đương khoảng 49 tỷ USD) đề nghị Nhà nước cho vay không lãi suất trong vòng 35 năm, và cam kết trả nợ đầy đủ, đúng hạn.
VinSpeed cũng đề xuất Nhà nước đứng ra lãnh trách nhiệm giải phóng mặt bằng và bàn giao mặt bằng sạch cho dự án. Ngoài ra, doanh nghiệp kiến nghị được chỉ định làm chủ đầu tư các khu đô thị, bất động sản quanh ga đường sắt cao tốc, đồng thời đề xuất nhiều cơ chế ưu đãi như: miễn thuế nhập khẩu thiết bị, thời hạn khai thác lên tới 99 năm, và giá vé thấp hơn 60–70% so với giá trần vé máy bay.
Khoảng ba tuần sau, Tập đoàn Trường Hải (Thaco) cũng gửi văn bản đề xuất tham gia đầu tư tuyến đường sắt này với tổng mức đầu tư hơn 1,5 triệu tỷ đồng (tương đương khoảng 61,35 tỷ USD), chưa bao gồm chi phí giải phóng mặt bằng và tái định cư, phần được đề xuất tách riêng do Nhà nước thực hiện.
Thaco đề xuất góp 20% vốn (khoảng 12,3 tỷ USD), phần còn lại sẽ tự vay từ các tổ chức tài chính trong và ngoài nước. Doanh nghiệp mong muốn Chính phủ bảo lãnh và hỗ trợ toàn bộ lãi vay trong 30 năm, đồng thời cam kết thành lập công ty dự án giữ cổ phần chi phối và không chuyển nhượng cổ phần hay quyền khai thác cho nhà đầu tư nước ngoài.
Đường sắt cao tốc  - Sputnik Việt Nam, 1920, 15.05.2025
VinSpeed được ủng hộ đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao

Trao quyền lựa chọn hình thức và nhà đầu tư

Theo Chính phủ, thời điểm Bộ Chính trị và Quốc hội chấp thuận đầu tư công cho dự án, vẫn chưa có nhà đầu tư tư nhân nào chính thức quan tâm.
Tuy nhiên, bối cảnh hiện nay đã thay đổi khi một số nhà đầu tư lớn trong nước chủ động đề xuất tham gia thực hiện dự án quy mô đặc biệt này.
Chính phủ khẳng định có đầy đủ cơ sở chính trị và pháp lý để bổ sung hình thức đầu tư tư nhân. Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị xác định cần mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân vào các dự án hạ tầng quốc gia. Luật Đầu tư cũng quy định lĩnh vực kết cấu hạ tầng là ngành nghề được ưu đãi và khuyến khích đầu tư.
Tờ trình của Chính phủ nhận định rằng, về mặt thực tiễn quốc tế, phần lớn các dự án đường sắt tốc độ cao được đầu tư bằng ngân sách nhà nước do tổng mức đầu tư lớn, hiệu quả tài chính thấp, thời gian hoàn vốn dài. Tuy nhiên, một số mô hình PPP đã được áp dụng với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Nhà nước.
Chính phủ đánh giá việc tạo điều kiện cho tư nhân tham gia là cần thiết, nhất là khi xuất hiện các đề xuất có tiềm năng và mong muốn tiến hành nhanh hơn.
Vì vậy, Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét cho phép bổ sung hình thức đầu tư khác ngoài đầu tư công, và giao Chính phủ quyền tổ chức lựa chọn hình thức đầu tư, nhà đầu tư phù hợp theo quy định hiện hành.
Trường hợp cần có cơ chế đặc thù vượt thẩm quyền, Chính phủ sẽ báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định theo đúng quy định pháp luật.
Tuyến cao tốc Bắc - Nam, đoạn Hàm Nghi - Vũng Áng - Sputnik Việt Nam, 1920, 16.06.2025
Cuộc сhiến giành “miếng bánh to” Dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam
Tin thời sự
0
Để tham gia thảo luận
hãy kích hoạt hoặc đăng ký
loader
Phòng chat
Заголовок открываемого материала