Việt Nam - cảng dừng chiến lược giữa ba lối đi
13:06 13.08.2025 (Đã cập nhật: 13:13 13.08.2025)
© Sputnik
Đăng ký
Khi Nga cần một cửa ngõ để tiếp cận Đông Nam Á, còn Lào cần một lối ra biển lớn, Việt Nam xuất hiện như mắt xích chiến lược không thể thay thế. Việt Nam đứng giữa, không chỉ làm cầu nối, mà như một trung tâm chiến lược.
Trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu tiếp tục biến động, các cường quốc đang khẩn trương tái cấu trúc lại chuỗi cung ứng, tìm kiếm những hành lang thương mại ổn định, ít rủi ro hơn. Mới đây, đề xuất từ Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc mở tuyến vận tải biển đến Lào, một quốc gia không giáp biển, thông qua cảng biển Việt Nam, đã thu hút sự chú ý đặc biệt từ giới chuyên gia, doanh nghiệp và giới hoạch định chính sách khu vực.
Không đơn thuần là một đề xuất kỹ thuật, sáng kiến này có thể mở ra một hành lang chiến lược mới kết nối Liên bang Nga với Đông Nam Á, đặt Việt Nam vào vai trò trung tâm trung chuyển hàng hóa giữa Á và Âu trong bối cảnh địa kinh tế đang được vẽ lại.
Mắt xích trung tâm trong hành lang vận tải Á - Âu
Trong cuộc trao đổi với Sputnik, ông Nguyễn Minh Quang - nguyên giảng viên Đại học Thương mại, từng là biệt phái viên của Văn phòng Chính phủ và Ban Đối ngoại Trung ương nhận định rằng, việc Nga đề xuất mở tuyến vận tải biển kết nối đến Lào thông qua cảng biển Việt Nam là một cơ hội lớn đối với Việt Nam.
“Việc Nga, một cường quốc về biển, thiết lập tuyến vận tải biển với Lào thông qua cảng Việt Nam, với sự chấp thuận của phía Việt Nam, sẽ củng cố vị thế của Việt Nam trong khu vực”.
Thực tế, đây không phải là tuyến vận tải nội khối thông thường, mà là một hành lang chiến lược với ba tầng giá trị: kinh tế - chính trị - an ninh.
Nga cần một cửa ngõ ổn định để đưa hàng hóa vào thị trường ASEAN rộng lớn hơn 600 triệu dân. Trong khi đó, Việt Nam, với hệ thống cảng biển đang phát triển mạnh, vị trí địa lý trung tâm và chính sách đối ngoại cân bằng chính là lựa chọn tối ưu nhất.
Đi sâu hơn, ông Quang nhấn mạnh rằng, trong bối cảnh khu vực Biển Đông đang chịu nhiều sức ép địa chính trị, sự xuất hiện của Nga trong một chuỗi vận tải dân sự - thương mại qua cảng biển Việt Nam là lợi thế kép: vừa khẳng định vai trò của Việt Nam trong việc đảm bảo tự chủ hậu cần khu vực, vừa gia tăng sự hiện diện tích cực của Nga tại Đông Nam Á.
“Điều này không chỉ tạo ra luồng tàu thuyền cập cảng Việt Nam để phục vụ hợp tác kinh doanh giữa Nga và Lào mà còn góp phần nâng cao vai trò của Việt Nam trong đảm bảo an ninh hàng hải ở Biển Đông - khu vực đang có nhiều phức tạp về địa chính trị hiện nay. Đồng thời, đây cũng là yếu tố giúp tăng cường an ninh biển đảo cho Việt Nam”, ông Nguyễn Minh Quang nhấn mạnh.
Lợi ích ba bên
Chia sẻ với Sputnik sau khi nắm được thông tin về đề xuất tuyến vận tải mới, ông Trần Văn Tám - Giám đốc Công ty Altai Sibiri, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu giữa Nga và Việt Nam cho rằng, đây không chỉ là một sáng kiến mang tính kỹ thuật, mà là một bước đi chiến lược rõ ràng của Nga.
“Đây là chiến lược rõ ràng của Nga nhằm tạo ra một hệ sinh thái hậu cần, đưa hàng hóa của họ vào Đông Nam Á hiệu quả hơn. Khi Việt Nam, Lào và Nga cùng xây dựng được một ‘cầu nối logistics’, thì đây không chỉ là lợi ích kinh tế ngắn hạn mà còn là bước đi chiến lược dài hạn”, vị doanh nhân đánh giá.
Trong khi đó, Việt Nam không chỉ đóng vai trò là “bạn bè thân thiết” của cả hai quốc gia, mà còn là điểm neo kết nối thực tế.
Cũng theo nhận định của ông Nguyễn Minh Quang, không chỉ với riêng Lào, cả ba nước đều hưởng lợi từ tuyến vận tải biển này:
“Lào vốn bất lợi hơn vì không có biển, phụ thuộc vào đường hàng không hoặc gần đây là đường sắt cao tốc nối với Trung Quốc. Việc thiết lập tuyến đường biển mới sẽ tạo điều kiện để phát triển ngoại thương, đặc biệt trong lĩnh vực logistics biển giữa ba nước: Nga - Việt Nam - Lào. Cả ba nước đều sẽ hưởng lợi từ tuyến vận tải này”.
Nga tiếp cận thị trường Đông Nam Á với chi phí rẻ và lộ trình ổn định. Lào có được tuyến vận tải ra biển mà không phụ thuộc hoàn toàn vào Trung Quốc hoặc Thái Lan. Việt Nam vừa xuất khẩu được hàng hóa của mình qua tuyến này, vừa hưởng lợi từ dịch vụ cảng biển, kho bãi, logistics đi kèm.
Hạ tầng Việt Nam liệu đã sẵn sàng?
Hiện tại, Việt Nam đã có những cảng biển lớn có thể đón tàu hàng trọng tải cao như Cái Mép - Thị Vải, Lạch Huyện (Hải Phòng), Vũng Áng (Hà Tĩnh), Chu Lai (Quảng Nam)... Đây đều là những cửa ngõ lý tưởng để kết nối với Lào qua các tuyến đường bộ quốc tế như hành lang kinh tế Đông - Tây.
“Việc Nga đề xuất tuyến vận tải này sẽ là chất xúc tác để Việt Nam đẩy nhanh quá trình hiện đại hóa hệ thống cảng biển, không chỉ đáp ứng nhu cầu trung chuyển mà còn hướng đến mục tiêu trở thành trung tâm logistics khu vực”, ông Quang nói thêm với Sputnik.
Còn theo ông Trần Văn Tám, Việt Nam đang đứng trước cơ hội để biến các cảng biển không chỉ là nơi tiếp nhận hàng hóa, mà là hub phân phối ra toàn khu vực tiểu vùng Mekong, từ Lào sang Thái Lan, Campuchia, thậm chí kết nối tới Ấn Độ Dương nếu hạ tầng được mở rộng đúng hướng.
Với Lào, quốc gia không giáp biển, tuyến vận tải thông qua cảng biển Việt Nam sẽ trở thành “cửa ngõ duy nhất” để xuất khẩu tài nguyên thiên nhiên và nhập khẩu vật tư thiết yếu, đặc biệt khi Lào đang muốn kêu gọi đầu tư vào ngành khai thác khoáng sản.
“Nếu đi qua Việt Nam, hàng hóa của Lào có thể rút ngắn thời gian vận chuyển, tiết kiệm chi phí đáng kể. Đồng thời, tuyến này cũng giúp Lào kêu gọi đầu tư vào khai thác tài nguyên, khoáng sản để phục vụ xuất khẩu”, ông Tám cho hay.
Không dừng lại ở đó, tuyến vận tải biển Nga - Việt - Lào hoàn toàn có thể mở rộng sang Campuchia, Myanmar, hoặc xuyên biên giới sang Thái Lan qua các tuyến đường bộ, đường sắt hiện hữu.
2 Tháng Sáu 2024, 20:24
Cảng miền Trung, do vị trí gần với Lào, được đánh giá sẽ trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa tiềm năng nhất trong hành lang mới này. Đây là bước đi phù hợp với quy hoạch phát triển logistics quốc gia. Trong đó, miền Trung sẽ giữ vai trò là trục vận tải liên vùng và quốc tế.
Nga - Việt: Từ hợp tác hữu nghị đến liên kết chiến lược
Việt Nam từ lâu đã là đối tác chiến lược toàn diện của Nga tại Đông Nam Á. Tuy nhiên, như ông Tám nhận định, việc Nga chọn Việt Nam làm điểm trung chuyển lần này còn mang một thông điệp sâu xa hơn.
“Nga không chỉ tìm một cảng biển. Nga đang tìm một đối tác tin cậy, ổn định chính trị, có tiềm lực hạ tầng và vị thế địa chiến lược rõ ràng. Trong số rất ít lựa chọn tại Đông Nam Á, chỉ có Việt Nam đáp ứng được cả ba yếu tố đó”.
Đây cũng là lời khẳng định về vai trò ngày càng tăng của Việt Nam trong các sáng kiến kết nối xuyên lục địa. Việc Nga chủ động đề xuất tuyến vận tải này là minh chứng cho tầm nhìn dài hạn, đặt Việt Nam vào trung tâm bản đồ vận tải mới giữa Á - Âu - Đông Nam Á.
Từ đề xuất đến thực thi
Cả ông Quang và ông Tám đều có chung quan điểm rằng, việc hình thành tuyến vận tải Nga - Việt - Lào sẽ cần sự quyết tâm chính trị cao, phối hợp liên chính phủ và sự vào cuộc của doanh nghiệp ba nước. Tuyến này không thể tự hình thành, nhưng khi đã đi vào hoạt động, nó sẽ là bước đột phá chiến lược về cả thương mại lẫn địa chính trị.
“Việt Nam không nên chỉ đứng giữa nhìn. Chúng ta cần chủ động thiết kế chính sách hậu cần, đẩy nhanh liên kết hạ tầng và thúc đẩy vai trò kết nối khu vực”, nguyên giảng viên Đại học Thương mại chỉ ra.
Với địa thế thuận lợi, đối ngoại khéo léo và hạ tầng ngày càng hoàn thiện, Việt Nam đang tiến gần vai trò trung tâm kết nối Á - Âu trong thế kỷ 21. Không chỉ là điểm trung chuyển, mà là điểm tựa chiến lược.
