Mỹ thẳng tay nhưng Việt Nam cần mềm mỏng
© Ảnh : TTXVN - Trần Quốc Việt
Đăng ký
Trước thông tin Mỹ áp thuế 46% lên hàng hóa Việt Nam, lãnh đạo Bộ Công Thương khẳng định cần giữ vững tinh thần lạc quan, tập trung đàm phán bằng nhiều kênh khác nhau để tìm giải pháp cân bằng lợi ích đôi bên.
Thực tế, việc Mỹ áp thuế với Việt Nam – theo nhiều chuyên gia là điều khó tránh – là bởi chênh lệch thương mại quá lớn. Việt Nam hiện đứng thứ 3 trong số các quốc gia Mỹ nhập siêu, chỉ thua Trung Quốc và Mexico. Tuy nhiên, 46% là con số không ai ngờ tới – đây là mức thuế quan quá cao và hoàn toàn không công bằng.
Việt Nam sẽ dùng nhiều kênh khác nhau để vận động, thuyết phục Mỹ
Tại cuộc họp báo thường kỳ chiều 4/4, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân trấn an rằng cần bình tĩnh trước thông tin Mỹ áp thuế 46% lên Việt Nam, bởi nếu đánh giá về tình hình theo hướng tiêu cực sẽ chưa trọn vẹn. Theo ông, cơ quan điều hành "sẽ có giải pháp kịp thời, xử lý trước khi thuế đối ứng của Mỹ có hiệu lực".
Thuế nhập khẩu đối ứng được Mỹ áp dụng với hơn 180 đối tác thương mại, trong đó khoảng một nửa số nền kinh tế chịu mức thuế chung là 10%, có hiệu lực từ ngày 5/4. Trong khi đó, các đối tác thương mại lớn của Hoa Kỳ chịu mức cao hơn, lên tới 50%, từ 9/4.
Việt Nam nằm trong nhóm các nước bị áp mức thuế cao nhất với thuế suất lên tới 46%. Mức thuế này được đưa ra nhằm "đối ứng" với thuế nhập khẩu Việt Nam đang áp với hàng hóa Mỹ, tức là khoảng 90%, theo cách tính của Hoa Kỳ. Ông Tân cho rằng, ở góc nhìn tích cực, Việt Nam có thể tận dụng cơ hội liên quan tới câu chuyện độc lập, tự chủ nền kinh tế trong quá trình hội nhập.
Một ngày sau khi chính quyền Donald Trump công bố áp thuế đối ứng, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã gửi Công hàm, đề nghị Mỹ tạm hoãn quyết định áp thuế để trao đổi, tìm giải pháp hợp lý cho hai bên.
“Hiện Bộ Công Thương đang thu xếp cuộc điện đàm giữa hai Bộ trưởng và ở cấp kỹ thuật với các đồng nghiệp tại Cơ quan Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) trong thời gian sớm nhất”, Thứ trưởng cho hay.
Dự kiến trong cuối tuần này, lãnh đạo Chính phủ Việt Nam sẽ sang Mỹ để trao đổi nhiều nội dung liên quan trực tiếp tới việc áp thuế đối ứng của Mỹ. Ông Tân cho biết, Bộ Công Thương đã chuẩn bị rất nhiều nội dung mà Mỹ quan tâm để trao đổi, đàm phán.
“Hiện công tác chuẩn bị cho đàm phán đã sẵn sàng, trên tinh thần khi gặp được đối tác thương mại là có ngay các nội dung trao đổi. Sáng nay khi trao đổi với Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, hai bên đã sẵn sàng những phương án triển khai, phối hợp. Để đàm phán với Mỹ sẽ là việc không chỉ của riêng một Bộ, ngành mà cần phối hợp rất nhiều Bộ, ngành khác nhau”, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nêu rõ.
Năm nay, Bộ Công Thương đặt mục tiêu xuất khẩu tăng trưởng khoảng 12%, tương đương 450 tỷ USD. Theo Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân, Việt Nam “chưa phải vội vàng” bàn tới việc điều chỉnh chỉ tiêu này.
“Trứng không bao giờ để chung một giỏ”
Đặc biệt, đại diện lãnh đạo Bộ Công Thương nhấn mạnh, chủ trương xuyên suốt của Việt Nam là đa dạng hóa thị trường, “trứng không bao giờ để chung một giỏ” kể cả trong đầu tư.
“Tại cuộc họp giao ban Thương vụ, Bộ Công Thương đã bàn chuyên đề về câu chuyện phát triển thị trường Halal là thị trường mới, nhưng khi thâm nhập thị trường, cơ sở pháp lý là quan trọng nhất, đòi hỏi chúng ta phải ký FTA song phương, Hiệp định thương mại song phương cũng như rất nhiều hình thức khác nhau", Thứ trưởng Công Thương thông tin.
Chia sẻ thêm, ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương), cho biết trong bài phát biểu của Tổng thống Donald Trump “cũng có nhận xét tích cực với Việt Nam”.
"Đây là tín hiệu tốt để hai bên bắt đầu cuộc trao đổi trong tương lai", ông Linh cho biết, bày tỏ kỳ vọng các cuộc trao đổi này sẽ đưa ra phương hướng để xử lý vướng mắc giữa hai bên.
Hiện Việt Nam đang tiếp tục tìm hiểu các nhu cầu của Hoa Kỳ để cung cấp thông tin, trả lời cho đối tác này. Theo ông, quan điểm của Việt Nam khi trao đổi với các đối tác là "mong muốn xây dựng thương mại công bằng". Ngoài ra, Việt Nam cũng thể hiện là một đối tác thương mại có trách nhiệm với các nước, sẵn sàng trao đổi, thống nhất để giải quyết vướng mắc trong mối quan hệ song phương nhằm hướng tới thương mại hài hòa.
Cục Hải Quan ghi nhận, trong năm 2024 Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ lượng hàng có tổng trị giá 119,5 tỷ USD, trong khi nhập khẩu từ Mỹ lượng hàng chỉ 15,1 tỷ USD.
Vụ trưởng Tạ Hoàng Linh nhắc lại, Việt Nam và Mỹ là hai nền kinh tế mang tính chất bổ trợ, cơ cấu xuất khẩu và ngoại thương 2 nước không cạnh tranh trực tiếp mà có sự bổ sung cho nhau, phù hợp với nhu cầu nội tại của mỗi nước.
"Hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ chủ yếu là cạnh tranh với các nước thứ ba, không cạnh tranh trực tiếp với doanh nghiệp Mỹ trên thị trường Mỹ. Ngược lại, hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ còn tạo điều kiện để người tiêu dùng của Mỹ được sử dụng hàng hóa giá rẻ", ông Linh chia sẻ.
Theo ông, mức thuế tối huệ quốc (MFN) trung bình mà Việt Nam áp đối với hàng hóa nhập khẩu hiện nay là 9,4%. Do đó, mức thuế đối ứng mà Mỹ dự kiến áp lên hàng hóa Việt Nam tới 46% là thiếu căn cứ khoa học và thực sự không công bằng, không phản ánh thiện chí và nỗ lực của Việt Nam trong suốt thời gian. Trên thực tế, Chính phủ và các bộ ngành Việt Nam đã xử lý hàng loạt các khó khăn của doanh nghiệp Mỹ tại Việt Nam.
Ba ngày trước, Việt Nam đã ban hành Nghị định 73 về hạ thuế MFN với 16 nhóm mặt hàng, trong đó 13 nhóm hàng có lợi thế cho Mỹ. Trong đó, ôtô có 3 dòng xe được giảm thuế gồm xe chở người có khoang hành lý chung và ôtô thể thao dung tích 2.000-2.500 cc; xe sedan 2.000-2.500 cc... Một số mặt hàng gỗ cũng được giảm thuế MFN về 0% từ mức 20% trước đó.
Giữa tháng 3, trong khuôn khổ chuyến công tác của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, nhiều thỏa thuận hợp tác trong kinh tế - thương mại giữa doanh nghiệp hai nước đã được ký kết. Đây là những hợp tác quan trọng có tổng giá trị 4,15 tỷ USD nhằm thúc đẩy hơn nữa hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư song phương.
Trước đó, hai bên cũng ký các hợp đồng khác trị giá 50,15 tỷ USD tập trung vào mua sắm máy bay, dịch vụ hàng không, khai thác dầu khí, nhập khẩu các sản phẩm lọc hóa dầu. Ngoài ra, các bên cũng đàm phán, dự kiến ký kết các hợp đồng, thỏa thuận trị giá khoảng 36 tỷ USD. Như vậy, tổng giá trị các thỏa thuận kinh tế, thương mại ký kết giữa các doanh nghiệp hai nước dự kiến triển khai trong giai đoạn từ năm 2025 khoảng 90,3 tỷ USD.
Thuyết phục mềm mỏng
Theo quan điểm của TS Lê Quốc Phương, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương), Chính phủ trước hết tìm cách đàm phán với Mỹ.
Hướng tiếp cận – theo TS. Phương là “thuyết phục mềm mỏng” đối với Mỹ, làm sao để Washington tạm hoãn áp dụng mức thuế đối ứng cao đến một thời điểm nhất định để đi tới một kết quả hai bên cùng có lợi.
“Về lâu dài, Việt Nam cần tiếp tục xem xét giảm thuế thêm các mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ”, chuyên gia khuyến nghị.
Đồng thời, cần thực hiện những thay đổi về văn bản quy phạm pháp luật, ban hành những quy định mới để hiện thực hóa việc nhập khẩu từ Mỹ.
“Mức thuế được Tổng thống Donald Trump đưa ra ngày 2/4 là quá cao, gây bất ngờ và Việt Nam nằm trong số rất ít các quốc gia bị áp mức thuế cao như vậy”, TS. Nguyễn Quốc Phương lưu ý.
Điều này càng đúng khi đặt trong bối cảnh mức thuế suất bình quân của biểu thuế của Việt Nam chỉ là 9,4%, và phần lớn các mặt hàng của Mỹ khi xuất khẩu sang Việt Nam chịu mức thuế suất khoảng 15%, ngoại trừ một số ít mặt hàng.
“Vì vậy, mức thuế đối ứng Mỹ dự kiến áp cho hàng hóa Việt Nam lên tới 46% là thực sự không công bằng”, ông nhấn mạnh và cho rằng, sắc thuế mới của Mỹ không phản ánh thiện chí và nỗ lực của Việt Nam thời gian vừa qua, trong việc xử lý tình trạng thâm hụt thương mại giữa hai nước.
Đàm phãn tạm hoãn
Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và Chính sách (VEPR) cho rằng, trước mắt, để ứng phó, Việt Nam cần nhanh chóng đàm phán tạm hoãn việc áp thuế cao trong một khoảng thời gian nhất định.
Việc này – theo ông Việt - là để tạo cơ hội cho cả Mỹ và Việt Nam tiến hành đàm phán và giải quyết các vấn đề liên quan đến thuế quan.
Nỗ lực đàm phán này cũng sẽ giúp các doanh nghiệp của hai bên có thời gian chuẩn bị, giảm thiểu sự gián đoạn trong hoạt động sản xuất và xuất khẩu. Cùng với đó, Việt Nam cần hợp tác chặt chẽ với các hiệp hội doanh nghiệp quốc tế, đặc biệt là các hiệp hội lớn từ EU và các quốc gia khác để cùng đưa ra các kiến nghị. Cần phối hợp đàm phán về thuế quan và chính sách thương mại, từ đó bảo vệ lợi ích của các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam.
“Việc này không chỉ giúp duy trì các quan hệ thương mại hiện có, còn giúp thúc đẩy các cơ hội hợp tác mới với các thị trường ngoài Mỹ, hạn chế sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ”, TS Nguyễn Quốc Việt nhấn mạnh.
Đúng như ý kiến và dự báo của các chuyên gia, Chính phủ Việt Nam vừa đề xuất chính quyền Mỹ tạm hoãn áp thuế đối ứng từ 1-3 tháng để đàm phán, sớm tìm tiếng nói chung, cân bằng lợi ích của cả Hà Nội lẫn Washington.
